منوچهر اسماعیلی، صدای ماندگار و الهام بخش هزاران دوبلور ایرانی، در هشتم فروردین ۱۳۱۸ به دنیا آمد. او که از سال ۱۳۳۶ با نقش های کوتاه پا به عرصه دوبلاژ گذاشت، با هنر بی بدیل خود، استانداردهای دوبلاژ ایران را ارتقا داد و برای نسل های بعد از خود، الگویی ماندگار شد.
زندگی نامه‌ی منوچهر اسماعیلی
منوچهر اسماعیلی، متولد ۸ فروردین ۱۳۱۸ در کرمانشاه، از چهره های برجسته دنیای دوبلاژ و صداگذاری ایران است. او دوران تحصیل خود را با بهروز وثوقی و زهره شکوفنده (دختر دایی اش) سپری کرد. علاقه شدیدش به هنر باعث شد در سال ۱۳۳۶ ترک تحصیل کند و با پس گرفتن هزینه ای که برای ورزش در مدرسه پرداخت کرده بود، در آژانس هنرپیشگان ثبت نام کند تا وارد دنیای تئاتر و سینما شود. بااین حال، در بازیگری چندان موفقیتی کسب نکرد.
در همان سال، او با دیدن یک آگهی روزنامه درباره پذیرش موسسه ای در ایتالیا برای صداگذاری، تصمیم گرفت شانس خود را امتحان کند. این موسسه قرار بود یک مرد و پنج زن را از میان هزاران متقاضی انتخاب کند، و منوچهر اسماعیلی موفق شد در این آزمون پذیرفته شود. فعالیت حرفه ای او در صداگذاری از همان سال آغاز شد و نقش های کوچک و فرعی را به عهده گرفت. صداگذاری شخصیت های پیتر فالک در فیلم معجزه سیب و تری توماس در دنیای دنیای دیوانه، دیوانه، دیوانه، دیوانه از نخستین تجربه های او به شمار می روند. از سال ۱۳۴۲، مدیریت صداگذاری بسیاری از فیلم های مطرح جهان را بر عهده گرفت.
در سال ۱۳۳۸، او با صداگذاری در فیلم دروازه های پاریس به مدیریت علی کسمایی مورد توجه قرار گرفت و در سال ۱۳۴۱، با صداگذاری بی نظیرش در فیلم بن هور به مدیریت احمد رسول زاده، به اوج موفقیت رسید. صداگذاری شخصیت حمزه (با بازی آنتونی کوئین) در فیلم رسالت و استیو مک کوئین در فیلم پاپیون از دیگر شاهکارهای او محسوب می شود.
یکی از ویژگی های منحصر به فرد اسماعیلی توانایی صداگذاری چند شخصیت با صداهای متنوع در یک فیلم است. به عنوان مثال، در سریال هزاردستان ساخته علی حاتمی، او با صداگذاری برای شخصیت های شعبان استخوانی (محمدعلی کشاورز)، رضا تفنگچی (جمشید مشایخی)، عزت الله انتظامی و جمشید لایق، توانایی بی نظیرش را به نمایش گذاشت.
او موفقیت هایش را مدیون استادش علی کسمایی می داند و همواره با احترام از او یاد می کند. به گفته خودش:
“من شاگرد استاد کسمایی هستم و هنر من در فیلم دروازه های پاریس توسط ایشان کشف شد. من بخش کوچکی از دستاوردهای زندگی ایشان هستم.”
منوچهر اسماعیلی علاوه بر صداگذاری، در فیلم توقیف شده شب های زاینده رود ساخته محسن مخملباف در سال ۱۳۶۹ نیز حضور داشته است. در مراسم افتتاحیه سی وششمین دوره جشنواره فیلم فجر نیز از او تقدیر به عمل آمد، که نقطه عطفی در تجلیل از هنرمندی ماندگار او بود.
مراسم نکودشت
در اسفند ۱۳۸۸، وزارت ارشاد مراسمی برای تجلیل از گویندگان برجسته ایران برگزار کرد که چهره‌هایی چون علی کسمایی، منوچهر اسماعیلی، حسین عرفانی و دیگران در آن حضور داشتند. به دلیل تأخیر و ناهماهنگی‌ها، منوچهر اسماعیلی به همراه برخی مهمانان مراسم را ترک کرد. رسانه‌ها علت این رفتار را نارضایتی او از حضور گویندگان جوان و فعالیت غیرقانونی آن‌ها دانستند که به کاهش کیفیت دوبلاژ ایران انجامیده بود.
در ۱۲ بهمن ۱۳۹۶، در مراسم نکوداشت افتتاحیه جشنواره فیلم فجر، از منوچهر اسماعیلی به پاس سال ها تلاش در عرصه دوبلاژ تقدیر به عمل آمد.
همچنین در ۱۳ اسفند ۱۳۸۸، یازدهمین جشن سینمایی و تلویزیونی دنیای تصویر با حضور ستارگان سینما و تلویزیون ایران برگزار شد. در بخشی از این مراسم، که با تحسین رسانه های داخلی همراه بود، تندیس زرین حافظ به پاس یک عمر فعالیت هنری به منوچهر اسماعیلی اهدا شد.
درگذشت منوچهر اسماعیلی
منوچهر اسماعیلی، روز دوشنبه ۳۱ مرداد ۱۴۰۱، چند روز پس از ترخیص از بیمارستان، بر اثر عوارض ناشی از بیماری کرونا در منزل شخصی اش چشم از جهان فروبست. پیکر او در آرامگاه بهشت سکینه کرج به خاک سپرده شد.
سوابق کاری
- نمونه دوبله: صدای منوچهر اسماعیلی در نقش مجید، با بازی بهروز وثوقی در فیلم سوته دلان (مدت: ۲۱ ثانیه).
- مدیریت دوبلاژ: مدیریت ارشد دوبلاژ برای بیش از ۲۰۰ اثر شامل فیلم های سینمایی، سریال های تلویزیونی و برنامه های رادیویی.
- فعالیت به عنوان دوبلور و گوینده: صداپیشگی در بیش از ۱۵۰۰ اثر سینمایی و تلویزیونی.
- بازیگری: حضور در چند فیلم سینمایی به عنوان بازیگر.
- تدریس: آموزش فنون گویندگی و تکنیک های مدیریت دوبلاژ به نسل های جدید.
- مسئولیت صنفی: سرپرست انجمن گویندگان و رئیس صنف گویندگان ایران.
فیلم های خارجی منوچهر اسماعیلی
- حمزه – آنتونی کوئین – رسالت (محمد رسول الله) – ۱۹۷۶، مصطفی عقاد
- پاپیون – استیو مک کوئین – پاپیون – ۱۹۷۳
- پیر – هنری فوندا – جنگ و صلح – ۱۹۵۶، کینگ ویدور
- توماس مور – پل اسکافیلد – مردی برای تمام فصول
- جو – گریگوری پک – تعطیلات رومی – ۱۹۵۳، ویلیام وایلر
- بن هور – چارلتون هستون – بن هور – مدیر دوبلاژ: احمد رسول زاده
- ژوژو – پیر براسور – دروازه های پاریس – رنه کلر، دوبله شده در سال ۱۳۳۸ توسط علی کسمایی
- جوی بوی – پیتر فالک – معجزه سیب – ۱۹۶۱، فرانک کاپرا
- دنیای دیوانه دیوانه – استنلی کریمر
- کرک داگلاس – تک خال در حفره – ۱۹۵۱، بیلی وایلدر
- کراسوس – لارنس اولیویه – اسپارتاکوس
- گراچوس – چارلز لاتون – اسپارتاکوس
- چارلتون هستون – نشانی از شر – اورسن ولز
- ژوزف کاتن – مرد سوم – کارول رید
- الک گینس – لورنس عربستان – دوبله اول
- ژان گابن – توهم بزرگ
- گریگوری پک – طلسم شده – هیچکاک
- آتیلا – آنتونی کوئین – آتیلا – دوبله اول
- مارک آنتونی – مارلون براندو – جولیوس سزار – ۱۹۵۳
- مارک آنتونی – ریچارد برتون – کلئوپاترا – دوبله اول، مدیر دوبلاژ: احمد رسول زاده
- فرانک راس – جیمز کاگنی – هر بامداد می میرم – ۱۹۳۹
- هامفری بوگارت – گنج های سیه را مادره – جان هیوستون، ۱۹۴۸
- دکتر استرنج لاو – پیتر سلرز – دکتر استرنج لاو
- افسر مندریک – پیتر سلرز – دکتر استرنج لاو
- قاضی هیوود – اسپنسر تریسی – محاکمه در نورنبرگ – ۱۹۶۱
- سرهنگ لاسون – ریچارد ویدمارک – محاکمه در نورنبرگ
- سبیل (موسیو) – لو جاکوبی – ایرما خوشگله – فیلمی از بیلی وایلدر
- روح پدر هملت – ؟ – هملت – مدیر دوبلاژ: علی کسمایی
- فرانک سیناترا – ۱۱ یار اوشن – ۱۹۶۰
- کاماروفسکی – راد استایگر – دکتر ژیواگو
- الیور – الیور هاردی – پرواز دو نفره – ۱۹۳۹
- ویلیام هولدن – بازداشتگاه شماره ۱۷ – ۱۹۵۳
- جورج پیپارد – صبحانه در تیفانی
- چارلتون هستون – سیاره میمون ها – ۱۹۶۸
- شاه لیر – – شاه لیر – کارگردان: گریگوری کوزنتسف
- جانسن – ایو مونتان – دایره سرخ – کارگردان: ژان پیر ملویل
- گروهبان سالیوان – لی وان کلیف – کماندوها (فیلم) – ۱۹۶۸
- دیلیپ کومار – قانون – ۱۹۸۲، بالیوود
- روپرت پاپکین – رابرت دنیرو – سلطان کمدی – ۱۹۸۲
- دیلیپ کومار – مشعل – ۱۹۸۴، بالیوود
- درسو اوزالا – ماکسیم مونزوک – درسو اوزالا – فیلمی از کوروساوا
- دانتون – ژرارد دی پاردیو – دانتون – کارگردان: آندره وایدا، ۱۹۸۳ – مدیر دوبلاژ: محمود قنبری
- نیل مک کالی – رابرت دنیرو – مخمصه – ۱۹۹۵، مایکل مان
- مایکل داگلاس – بازی – فیلمی از دیوید فینچر
- مستر بین – روان آتکینسون – بین – ۱۹۹۷
- جف بریجز – کی پکس – ۲۰۰۱
- جوکر – هیث لجر – شوالیه تاریکی – ۲۰۰۸
- جوکر – واکین فینیکس – جوکر – ۲۰۱۹
- سیلوستر استالونه – نقشه فرار – ۲۰۱۳
- رابرت دنیرو – کارآموز – ۲۰۱۵
- رابرت ردفورد – اژدهای پیت – ۲۰۱۶
- تانوس – جاش برولین – انتقام جویان: جنگ ابدیت و پایان بازی – ساخت ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، به کارگردانی آنتونی و جو روسو
- ستوان کلمبو – پیتر فالک – کلمبو – از سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۸ به طور منظم و از سال ۱۹۸۹ تا ۲۰۰۳ به طور نامنظم پخش می شد.
فیلم های ایرانی منوچهر اسماعیلی
- جمال: آرمان – فیلم ضربت (۱۳۴۳)، کارگردان ساموئل خاچیکیان، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- حسن کچل: پرویز صیاد – فیلم حسن کچل (۱۳۴۸)، کارگردان علی حاتمی، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- قیصر خان دایی: بهروز وثوقی – فیلم قیصر (۱۳÷۴۸)، کارگردان مسعود کیمیایی، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- سهراب: بهروز وثوقی – فیلم پنجره (۱۳۴۹)، کارگردان جلال مقدم
- رضا موتوری: بهروز وثوقی – فیلم رضا موتوری (۱۳۴۹)، کارگردان مسعود کیمیایی
- رشید: بهروز وثوقی – فیلم رشید (۱۳۵۰)، کارگردان پرویز نوری، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- داش آکل: بهروز وثوقی – فیلم داش آکل (۱۳۵۰)، کارگردان مسعود کیمیایی، سرپرست گویندگان ابوالحسن تهامی
- بلوچ: بهروز وثوقی – فیلم بلوچ (۱۳۵۱)، کارگردان مسعود کیمیایی
- اِسی: مرتضی عقیلی – فیلم تُپُلی (۱۳۵۱)، کارگردان رضا میرلوحی، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- خاوری: پرویز صیاد – فیلم خواستگار (۱۳۵۱)، کارگردان علی حاتمی، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- آقای حکمتی: پرویز فنی زاده – فیلم رگبار (۱۳۵۱)، کارگردان بهرام بیضایی، سرپرست گویندگان ابوالحسن تهامی
- علی خوش دست اکبر: سعید راد – فیلم تنگنا (۱۳۵۲)، کارگردان امیر نادری، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- صالح: بهروز وثوقی – فیلم خاک (۱۳۵۲)، کارگردان مسعود کیمیایی
- کارگر نقاش ساختمان: بهروز وثوقی – فیلم نفرین (۱۳۵۲)، کارگردان ناصر تقوایی، سرپرست گویندگان سعید مظفری
- محمد غیاثی: پرویز صیاد – فیلم مسلخ (۱۳۵۳)، کارگردان هادی صابر، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- مرد تنها (راوی): پرویز فنی زاده – فیلم بوف کور (۱۳۵۴)، کارگردان کیومرث درم بخش، سرپرست گویندگان سعید شرافت
- شازده اسدالله میرزا: پرویز صیاد – مجموعه تلویزیونی دایی جان ناپلئون (۱۳۵۵)، کارگردان ناصر تقوایی، سرپرست گویندگان احمد رسول زاده
- آقا مرتضی: پرویز فنی زاده – فیلم شام آخر (۱۳۵۵)، کارگردان شهیار قنبری، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- حجت: محمدعلی فردین – فیلم غزل (۱۳۵۵)، کارگردان مسعود کیمیایی، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- عسگر: منوچهر احمدی – فیلم این گروه محکومین (۱۳۵۶)، کارگردان هادی صابر، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- مجید ظروفچی: بهروز وثوقی – فیلم سوته دلان (۱۳۵۶)، کارگردان علی حاتمی، سرپرست گویندگان ناصر طهماسب
- عزت: داریوش – فیلم فریاد زیر آب (۱۳۵۶)، کارگردان سیروس الوند
- رضا تفنگچی-خوشنویس خان مظفر شعبان استخونی عمو نشاط: جمشید مشایخی – مجموعه تلویزیونی هزاردستان (۱۳۵۸–۱۳۶۶)، کارگردان علی حاتمی، سرپرست گویندگان علی کسمایی
- مهدی: مهدی فخیم زاده – فیلم میراث من جنون (۱۳۶۰)، کارگردان مهدی فخیم زاده
- امانی: سعید راد – فیلم خط قرمز (۱۳۶۱)، کارگردان مسعود کیمیایی
- کمال الملک ناصرالدین شاه: جمشید مشایخی عزت الله انتظامی – فیلم کمال الملک (۱۳۶۲)، کارگردان علی حاتمی، سرپرست گویندگان ناصر طهماسب
- زینال بندری: جمشید هاشم پور – فیلم تاراج (۱۳۶۳)، کارگردان ایرج قادری، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- رئیس تشکیلات: محمد کاسبی – فیلم بایکوت (۱۳۶۴)، کارگردان محسن مخملباف، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- بازپرس جلالی: فرامرز صدیقی – جلال پیشواییان – فیلم تیغ و ابریشم (۱۳۶۴)، کارگردان مسعود کیمیایی، سرپرست گویندگان خسرو خسروشاهی
- آقای کاظمی: جمشید مشایخی – مجموعه تلویزیونی پاییز صحرا (۱۳۶۴)، کارگردان اسدالله نیک نژاد
- ناخدا خورشید: داریوش ارجمند – فیلم ناخدا خورشید (۱۳۶۵)، کارگردان ناصر تقوایی، سرپرست گویندگان منوچهر اسماعیلی
- نوری میرزا محسن دندانپزشک یهودی: هادی اسلامی جمشید مشایخی – فیلم سرب (۱۳۶۷)، کارگردان مسعود کیمیایی، سرپرست گویندگان خسرو خسروشاهی
- محمد ابراهیم غلامرضا جمال: محمدعلی کشاورز اکبر عبدی – فیلم مادر (۱۳۶۸)، کارگردان علی حاتمی، سرپرست گویندگان ناصر طهماسب